Εισαγωγή
Η Νευροαπεικόνιση βασίζεται στην Υπολογιστική Τομογραφία(CT) και στην Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού(MRI).
Την τελευταία 10ετία εκτός από τις συμβατικές τρισδιάστατες μορφολογικές (ανατομικές) μεθόδους, οι προηγμένες τεχνικές νευροαπεικόνισης μαγνητικού συντονισμού (απεικόνιση διάχυσης, αιματικής διήθησης, φασματοσκοπία, απεικόνιση τανυστή διάχυσης-δεσμιδογραφία και λειτουργική απεικόνιση), οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να παράγουν δεδομένα που αντανακλούν απόψεις της φυσιολογίας και της μικροαρχιτεκτονικής δομής των ιστών ενδιαφέροντος, αλλά και της λειτουργίας του εγκεφάλου, άρχισαν να εφαρμόζονται και να χρησιμοποιούνται ευρέως για την αξιολόγηση των όγκων του εγκεφάλου στην καθημερινή κλινική πράξη, σε επίπεδο όχι μόνο διάγνωσης, πρόγνωσης και παρακολούθησης, αλλά και καθοδήγησης της θεραπευτικής προσέγγισης αυτών (νευροχειρουργική εξαίρεση ή/και ακτινοθεραπεία).
ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ
Το ιστορικό και η κλινική εξέταση καθορίζουν συχνά το είδος της απεικονιστικής διαγνωστικής μεθόδου, στην οποία θα υποβληθεί ο ασθενής. Η πρώτη συνήθως εξέταση που ζητά ο νευροχειρουργός, όταν υποψιάζεται όγκο εγκέφαλου, είναι η υπολογιστική τομογραφία με σκιαγραφική ενίσχυση. Η χορήγηση σκιαγραφικού είναι απαραίτητη, δεδομένου ότι η διάσπαση του αιματο-εγκεφαλικού φραγμού και κατά συνέπεια η πρόσληψη του σκιαγραφικού (περιφερική ή ομοιογενής) προσφέρει ορισμένη βοήθεια στον προκαθορισμό της φύσης του όγκου, αλλά και της πλούσιας ή μη αγγείωσης αυτού. Το στοιχείο αυτό είναι απαραίτητο για τη χειρουργική προσπέλαση. Το περιφερικό (περιεστιακό) οίδημα απεικονίζει τη γενικότερη αντίδραση του εγκεφαλικού ιστού έναντι του όγκου και είναι συχνά είναι δηλωτικό κακοήθους εξεργασίας.
Σήμερα, η περαιτέρω διερεύνηση με μαγνητική τομογραφία και σκιαγραφική ενίσχυση κρίνεται απαραίτητη δεδομένου ότι ορισμένοι όγκοι δεν είναι ορατοί με υπολογιστική τομογραφία, κυρίως στον οπίσθιο βόθρο, το εγκεφαλικό στέλεχος και την περιοχή υπόφυσης-χιάσματος, συχνά σε πολλαπλούς μεταστατικούς όγκους η υπολογιστική τομογραφία απεικονίζει τον μεγαλύτερο, ενώ η μαγνητική ακόμη και βλάβες μερικών χιλιοστών, η απεικόνιση των σχέσεων του όγκου με τις γειτονικές παρεγχυματικές και αγγειακές δομές είναι σαφώς καλύτερη, επιπλέον δε οι απεικονίσεις είναι τρισδιάστατες (οβελιαία, εγκάρσια, στεφανιαία). Συμπερασματικά η μαγνητική τομογραφία έχει ανώτερη διαγνωσιμότητα και απεικονιστική ευκρίνεια.
Άλλες απεικονιστικές εξετάσεις απαραίτητες για την επέμβαση είναι η μαγνητική και η ψηφιακή αγγειογραφία. Η πρώτη είναι λιγότερο κατατοπιστική, πλην όμως μη αιματηρή, και κατά συνέπεια προτιμάται.
ΔΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ
Την τελευταία κυρίως δεκαετία ο νευροχειρουργός έχει τη δυνατότητα διεγχειρητικής απεικόνισης του όγκου με χρήση του αξονικού ή μαγνητικού τομογράφου μέσα στη χειρουργική αίθουσα, προ της επέμβασης ή κατά τη διάρκεια αυτής καθώς και χαρτογράφησης των σημαντικών λειτουργικών περιοχών με ηλεκτρικό ερεθισμό. Φυσικά, ο τρόπος αυτός αντιμετώπισης εφαρμόζεται μόνον σε εξειδικευμένα κέντρα.
Με τη μέθοδο αυτή, προ ή κατά τη διάρκεια της επέμβασης, ο νευροχειρουργός μπορεί να καθορίσει με ακρίβεια την εστία προσπέλασης, να αποφύγει τις γειτονικές με τον όγκο ευγενείς δομές, αλλά και να βεβαιωθεί για τη ριζικότητα της εκτομής του όγκου. Η τεχνική αυτή είναι χρήσιμη, κυρίως, σε φλοιώδεις και υποφλοιώδεις όγκους μικρού μεγέθους, σε μεγαλύτερους επίσης όγκους που τα μακροσκοπικά τους όρια δεν είναι σαφή από τον γειτονικό εγκεφαλικό ιστό, σε εν τω βάθει γενικά όγκους, ή τέλος σε όγκους γειτονικούς με ουσιώδεις δομές (π.χ. περιοχές λόγου, κινητικο-αισθητικός φλοιός).
Μια άλλη τεχνική ακριβούς προκαθορισμού της περιοχής του όγκου είναι η στερεοταξία. Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιεί ειδικό εξοπλισμό (στερεοτακτικό πλαίσιο, ειδικό λογισμικό) και με τη βοήθεια του αξονικού ή μαγνητικού τομογράφου προσφέρει τη δυνατότητα εντοπισμού του όγκου με ακρίβεια ενός περίπου χιλιοστού. Νεότερες τεχνικές, που όμως υστερούν ελαφρώς σε ότι αφορά στην ακρίβεια του ενός χιλιοστού, χρησιμοποιούν ειδικό εξοπλισμό με ηλεκτρονικό υπολογιστή και ρομποτικούς βραχίονες ή ειδικά μικροσκόπια για την προσπέλαση και αφαίρεση των αντίστοιχων όγκων (image-guided neurosurgery).
Επιπλέον, όλες η παραπάνω τεχνικές επιτρέπουν σε ασθενείς με εν τω βάθει όγκους, στους οποίους δεν είναι δυνατή η προσπέλαση και αφαίρεση τους (εγκεφαλικό στέλεχος, υποθάλαμος), τη λήψη βιοψίας ή τη βραχυθεραπεία (τοποθέτηση μικροκαθετηρων για έγχυση ράδιο-ισοτόπων, ραδιο-σεσημασμένων αντισωμάτων, χημειοθεραπευτικων φάρμακων ή γενετικά επεξεργασμένων ουσιών).
225-250