Νευροψυχολογική Αξιολόγηση
▪ Προεγχειριτική
▪ Διεγχειριτική
▪ Μετεγχειριτική
ΝΕΥΡΟΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
Η κλινική νευροψυχολογία αφορά στην εξεταση των ανωτερων εγκεφαλικων ( πχ. ομιλια, μνημη, συγκεντρωση-προσοχη, κινητικοτητα, οπτικοχωρικη αντιληψη κ.α) και των συναισθηματικων λειτουργιων σε ασθενεις με εγκεφαλικη βλαβη. Η κλινικη εξεταση διενεργειται με σταθμισμένες δοκιμασίες (τεστ) προκειμένου να αξιολογηθούν οι επιπτώσεις της νευροπαθολογίας στην λειτουργία του εγκεφάλου, καθώς και να υπολογιστεί η πιθανή περιοχή της εγκεφαλική βλάβης.
Σε ασθενεις με ογκους εγκεφαλου η νευροψυχολογικη εξεταση λαμβανει χωρο προεγχειρητικά , μετεγχειρητικά, και ορισμένες φορές διεγχειρητικά.
ΠΡΟΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ
Η προεγχειρητική νευροψυχολογική εξέταση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τους ασθενείς με εγκεφαλικό όγκο, δεδομένου ότι μπορεί να επηρεάσει τη λειτουργικότητα του ασθενούς. Ο τύπος της δυσλειτουργίας, ο οποίος ανιχνεύεται με τη νευροψυχολογική εξέταση, εξαρτάται από τη θέση, το μέγεθος και τη φύση του όγκου.
H νευροψυχολογικη εξεταση, σε συνδυασμο με τη λειτουργικη απεικονιση μαγνητικού συντονισμού-fMRI και την απεικόνιση τανυστή διάχυσης-δεσμιδογραφία-DTI, εχουν ως στοχο τη προστασία-διατήρηση των νευρολογικών λειτουργιών κατά τη διάρκεια της χειρουργικής εκτομής. Ο ρόλος του νευροψυχολόγου στη νευροχειρουργική έγκειται κυρίως στο να βοηθήσει τον νευροχειρουργό στην ταυτοποίηση των λειτουργικών περιοχών του εγκεφάλου (λόγος, κίνηση και μνήμη) κατά τη διάρκεια της χειρουργικής εκτομής.
Αυτό μπορεί να επιτευχθεί διά μέσου των νευροψυχολογικών δοκιμασιών σε συνδυασμό με την τεχνική της λειτουργικής Μαγνητικής Τομογραφίας (fMRI) ή με τη νευροψυχολογική εξέταση κατά τη διάρκεια της κρανιοτομίας σε εγρήγορση.
Τα αποτελέσματα των νευροψυχολογικών δοκιμασιών θα μας βοηθήσουν να εντοπίσουμε την πλαγίωση του λόγου (αν δηλαδή ο λόγος υποστηρίζεται από το αριστερό, το δεξιό ή και τα δύο ημισφαίρια) και αντιστοίχως της κίνησης και της μνήμης.
Εν συνεχεία, ανάλογα με τη θέση του όγκου και τα αποτελέσματα της νευροψυχολογικής εκτίμησης, διενεργείται η fMRI, στην οποία μπορούν να απεικονιστούν τα αντίστοιχα εγκεφαλικά λειτουργικά κέντρα, τα οποία και έχει ο χειρουργός στη διάθεσή του είτε προεγχειρητικά είτε διεγχειρητικά μέσω ενός πρωτοποριακού εξοπλισμού που ονομάζεται νευροπλοηγός.
ΔΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ
Σε ορισμένες περιπτώσεις οπου ο όγκος βρίσκεται κοντά σε εγκεφαλικές περιοχές που υποστηρίζουν σημαντικές λειτουργίες πχ. λόγος-ομιλια,κινηση, τοτε η νευροψυχολογικη εξεταση διενεργειται και κατά τη διαρκεια της χειρουργικης επεμβασης ενώ ο ασθενής είναι ξύπνιος.
Στην διεγχειρητική νευροψυχολογικη εξεταση κατά τη διάρκεια της κρανιοτομίας με τον ασθενή σε εγρήγορση ο μεν νευροχειρουργός προκαλεί ηλεκτρικό ερεθισμό των περιοχών του λόγου ο δε νευροψυχολόγος σε συνεργασία με τον ασθενή καλείται να προσδιορίσει με ακρίβεια τις περιοχές αυτές. Μετά το πέρας της χαρτογράφησης, ο νευροχειρουργός καλείται ν’ αποφασίσει το ποσοστό του όγκου που μπορεί να αφαιρεθεί με ασφάλεια.
ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ
Ο ρόλος του νευροψυχολόγου δεν σταματάει στον προεγχειρητικό ή διεγχειρητικό έλεγχο των εγκεφαλικών λειτουργιών του ασθενούς. Είναι εξίσου σημαντική η μετεγχειρητική αξιολόγηση, έτσι ώστε να εκτιμηθεί οποιαδήποτε βελτίωση ή επιδείνωση των μετεγχειρητικών νοητικών λειτουργιών.
Η μετεγχειρητική κλινική νευροψυχολογική εικόνα χρησιμεύει τόσο στην αποκατάσταση του ασθενούς όσο και στην αξιολόγησή του, αναφορικά με την επιστροφή του στην εργασία. Μετεγχειρητικά, καθως και μετά από την ακτινοθεραπευτική ή ακτινοχειρουργική παρέμβαση, ο νευροψυχολογικος ελεγχος επαναλαμβανεται στο πλαισιο της κλινικης παρακολουθησης του ασθενους.
Ο νευροψυχολογικός έλεγχος αποκτά βαρύνουσα σημασία μετά από συνδυασμένες θεραπείες (χειρουργική εκτομή + ακτινοθεραπεία + χημειοθεραπεία) γιατί η πληροφορίες που λαμβάνουμε μέσω της απεικόνισης από την υπό εξέταση ανατομική περιοχή του όγκου είναι πολλές φορές δυσδιάκριτες και ανακριβείς (π.χ. μετακτινική νέκρωση, ψευδοπρόοδος νόσου) με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να καταλήξουμε σε ασφαλές συμπέρασμα για τον έλεγχο της νόσου. Σε αυτες τις περιπτώσεις η νευροψυχολογική εκτίμηση είναι απαραίτητη και πολύτιμη για την διάγνωση της πιθανής τοπικής υποτροπής.